Sinh học 8 Bài 46: Trụ não, tiểu não, não trung gian

1. Tóm tắt lý thuyết

1.1. Vị trí và các thành phần của não bộ

- Bộ não gồm:

• Trụ não: tiếp liền với tủy sống ở phía dưới.
• Tiểu não: nằm phía sau trụ não.
• Não trung gian: nằm giữa trụ não và đại não.
• Đại não: lớn nhất, nằm trên tiểu não.

1.2. Cấu tạo và chức năng của não

a. Cấu tạo

- Trụ não gồm: hành não, cầu não, não giữa (gồm cuống não và củ não sinh tư)

- Chất trắng ở ngoài: gồm đường lên (cảm giác) và đường xuống (vận động) liên hệ với tủy sống và các phần khác của não.

- Chất xám ở trong: tập trung thành các nhân xám, là nơi xuất phát của 12 đôi dây thần kinh não, gồm 3 loại:

• Dây cảm giác.
• Dây vận động.
• Dây pha.

b. Chức năng

- Điều khiển, điều hoà hoạt động của các nội quan (tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá) do nhân xám đảm nhiệm.
- Dẫn truyền (đường dẫn truyền lên và đường dẫn truyền xuống) do chất trắng đảm nhiệm.

1.3. Não trung gian

a. Cấu tạo

- Não trung gian gồm đồi thị và vùng dưới đồi

• Đồi thị → dẫn truyền cảm giác từ dưới lên trên

• Vùng dưới đồi thị → điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hoà thân nhiệt

b. Chức năng

• Điều khiển các quá trình trao đổi chất và điều hòa thân nhiệt

1.4. Tiểu não

a. Cấu tạo

- Chất xám ở ngoài: làm thành vỏ tiểu não và các nhân

- Chất trắng ở trong là các đường dẫn truyền nối vỏ tiểu não và các nhân với các phần khác của thần kinh

b. Chức năng

- Phối hợp cử động phức tạp và giữ thăng bằng cho cơ thể.

• Phá hủy tiểu não chim bồ câu, con vật đi lảo đảo, mất thăng bằng.
• Phá hủy một bên tiểu não ếch cũng làm ếch nhảy, bơi lệch về phía bị hủy tiểu não.