Hoá học 11 Bài 21: Công thức phân tử hợp chất hữu cơ

1. Tóm tắt lý thuyết

a. Định nghĩa

Công thức đơn giảng nhất là công thức biểu thị tỉ lệ tối giản về số nguyên tử của các nguyên ltố trong phân tử.

b. Cách thiết lập CTĐGN

Gọi công thức đơn giản nhất (CTĐGN) của hợp chất đó là: CxHyOz

Lập tỉ lệ: x:y:z = nC : nH :nO $= \frac{m_{C}}{12} : \frac{m_{H}}{1} : \frac{m_{O}}{16}$

Hoặc $x : y : z = \frac{% C}{12} : \frac{% H}{1} : \frac{% O}{16}$

⇒ CTĐGN của hợp chất: CxHyOz (x, y, z: Số nguyên tối giản)

a. Định nghĩa

Công thức phân tử (CTPT) là công thức biểu thị số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử.

b. Mối quan hệ giữa CTPT và CTĐGN

Số nguyên tử của mỗi nguyên tố trong công thức phân tử là một số nguyên lần số ngtử của nó trong CTĐGN.

- Trong một số trường hợp:CTPT = CTĐGN

- Một số chất có công thức phân tử khác nhau nhưng có cùng CTĐGN

a. Thông qua CTĐGN

(CaHbOc)n → MA = (12a + 1b + 16c) .n

Với a,b,c đã biết kết hợp MA

Tính được n → CTPT

b. Dựa vào thành phần trăm về khối lượng các nguyên tố

Xét sơ đồ: CxHyOz → xC + yH + zO.

Klg (g) M(g) 12x y 16z

%m 100% C% H% Z%.

Từ tỉ lệ:

$\frac{M}{100} = \frac{12 x}{% C} = \frac{y}{% H} = \frac{16 z}{% O}$

$\begin{array}{l} \Rightarrow x = \frac{M . % C}{12.100 %} \\ y = \frac{M . % H}{100 %} \\ z = \frac{M . % O}{16.100 %} \end{array}$

c. Tính trực tiếp từ khối lượng sản phẩm đốt cháy

CxHyOz+(x+y/4–z/2)O2→ xCO2 + y/2H2O

1mol xmol y/2mol

$x = \frac{n_{C O_{2}}}{n_{A}}; y = \frac{2. n_{H_{2} O}}{n_{A}}$

Biết MA; x; y →12x+1y+16z = MA

$\Rightarrow z = \frac{M_{A} - 12 x - 1 y}{16}$