Hoá học 11 Bài 26: Xicloankan

1. Tóm tắt lý thuyết

1.1. Cấu tạo

Xicloankan là những Hidrocacbon no mạch vòng, chỉ chứa liên kết đơn trong phân tử.

CTTQ: CnH2n (n ≥ 3)

Hình 1: Mô hình và tên gọi của một số xicloankan

Cách gọi tên một số monoxiclankan

Tên = số chỉ vị trí nhánh + tên nhánh + xiclo + tên mạch chính + an

Hình 2: Xiclopropan và xiclobutan

Hình 3: Metylxiclohexan

Một số xicloankan đồng phân ứng với công thức phân tử C6H12 là:

Hình 4: Một số xicloankan đồng phân ứng với công thức phân tử C6H12

Trong phân tử xicloankan, các nguyên tử cacbon liên kết với nhau bằng liên kết  tạo ra mạch vòng. Nguyên tử Cacbon của vòng liên kết với các nguyên tử Hidro hoặc gốc ankyl

1.2. Tính chất hóa học

a. Phản ứng thế

Khi chiếu sáng hoặc đun nóng, nguyên tử Hidro trong phân tử xicloankan bị thế bởi nguyên tử halogen.

Phản ứng thế

b. Phản ứng cộng

Xiclopropan, xiclobutan ngoài các phản ứng trên còn có phản ứng cộng mở vòng

Phản ứng cộng

Riêng xiclopropan còn tác dụng với dd brom hoặc axit

c. Phản ứng tách

Phản ứng tách

d. Phản ứng cháy

Xicloankan cháy tỏa nhiệt

Tổng quát: CnH2n + (3n/2) O2 → nCO2 + nH2O

Nhận xét: nCO2 = nH2O

Ví dụ: C6H12 + 9O2 → 6CO2 + 6H2O

1.3. Điều chế

Chưng cất dầu mỏ

Tách H2, đóng vòng ankan

Điều chế

1.4. Ứng dụng

Làm nhiên liệu, dung môi, nguyên liệu